Get the latest updates in your inbox and sign up for more info!
The children’s rhyme about the coronavirus Is There Something in the Air? (Che cos’è che in aria vola?), written by Roberto Piumini, one of Italy’s most beloved children’s authors, has been translated into Macedonian by Živko Grozdanoski.
Živko Grozdanoski was born in 1986 in Kičevo, S.R. Macedonia. He finished elementary school in Bigor Dolenci and Kičevo, graduated as a scholarship student from the American “Nova” high school in Skopje, and enrolled in the Faculty of Philology (Romance languages, Italian language and literature), graduating in 2009. He is the author of five books of prose. From Italian to Macedonian, he has translated books by N. Ammaniti (Mud), A. Baricco (Next, The Game), I. Svevo (As a Man Grows Older), E. Trevi (Something Written), E. Montale (Cuttlefish Bones), short stories, poetry, etc. In November 2006, as part of Nisi Masa’s Doko Yomi project (Documenting Kosovo’s Youth in Mitrovica) Živko shot the short documentary “In Cage”, which he presented at the 2007 Cannes Film Festival (Critics’ Week).
Што тоа велат низ воздухот летка?
Се случува ли нешто што јас не знам?
Зошто ни на училиште одам, ни шеткам?
Еве што е работата, ќе ви кажам сега вам.
Има нешто што многу личи на круна,
но не е ни круна, ни царица, ни цар!
Ни човек, ни маче, ни сардина, ни туна...
Добро, ќе ми кажеш ли што е? Не? Скар!
Чекај де, полека, дај не лути се човече –
ќе ти кажам што е тоа, но смирено, стоп!
Можам дури и да ти покажам довечер
ама само ако најдеме некаде микроскоп.
Тоа е едно типче отровно, вирус се вика
ситно е и немирно, и место не го фаќа:
подмолно е и некултурно, секаде се пика
си живее само, но има милиони браќа.
Ова типче е малечко и бескрајно лесно,
од едно на друго место брзо пребегува,
опасно е и невидливо ова војниче бесно
и, замисли, сака во луѓето да влегува.
Но, кои се луѓето? Тоа сме сите ние, нели,
и јас, и ти, и другите, и немаме ние време
да чекаме гости-вируси: ние сме смели
па затоа тој никаквец надвор ќе си дреме.
На пример, штом ќе ни дојде да кивнеме,
ние киваме право во лакотот од нашата рака:
тој ќе се сплетка таму, а ние ќе здивнеме:
јас и ти сме умни, секогаш правиме така.
Јас, штом излезам, а потоа дома се вратам,
не фаќам ништо, трчам раце да си измијам:
за на она типче шансите да му ги скратам
со вода и со сапун добро ќе ги истријам.
И ти, како мене, гледај раце да си миеш
за сето твое тело да биде чисто и здраво.
А ако оној мангуп сака в дланки да ти спие
толку, крај со него – во канализација право.
Затоа, штом ќе влезат дома мама или тато,
веднаш подвикни им „Ајде право во тоалет!“
Штом мама раце ќе си измие, речи ѝ „Злато!“,
а штом тато ќе те послуша, нацртај му цвет.
Но, ова е најважно: немој никако со прсти
да си ги чепкаш устата, очите или носот.
Исто, гледај да не пиеш вода од грст и...
океј, доволно. Битно го сфаќаш штосот.
Јас и дедо ми, пак, други луѓе штом има
гледаме меѓу нас растојание да зачуваме:
можеме да се дружиме (и лете и во зима)
и без да се гушкаме или поздравуваме.
Бакнежи и прегратки? Во никој случај.
Немој со другарчињата да се разнежите:
она невидливо бандитче насекаде чучи,
затоа најубаво да ги одложиме бакнежите.
Надвор често гледаме луѓе маскирани
иако не е ни први април, ни карневал.
Но не се тоа крадци, опасни ко пирани:
она невидливо типче е поопасно, за жал.
Човекот надвор маска на лице си става
зашто таа нашиот здив го филтрира:
оној штетник тогаш џабе низ воздух јава,
а човекот со маската си диши на мира.
Но, дур не му се изгуби и трага и глас
на оној со круната што со око не се гледа,
знаеш ли ти, другар, што си правам јас?
Ова: дома си седам.
Тоа е мојата генијална воена стратегија,
оти ниту на училиште одам, ниту шетам,
а надвор пак, оној штетник (цела легија!)
скришно и немирно низ воздухот си лета.
А другари, роднини, што? Ќе ги сониме?
Не. Но, не мора ни по улици да кружиме –
за да ги видиме, треба само да им ѕвониме:
ете и преку екран можеме да се дружиме.
Но, ако се сакаме, што треба да правиме?
Ништо: ќе си се држиме на растојание.
На гушки и бацки засега ќе заборавиме,
со зборови ќе си даваме љубов и внимание.
Зборовите се подароци, оти тие се време,
скапоцени се тие: ајде, наместо да акаме,
да ги засадиме сега, како некое добро семе:
ај да им ги дариме на оние што ги сакаме!
А јас, и ти, и сите ние – дома ќе си седиме
и ќе го минеме овој пат, кој нема да е лесен,
за со грижа и трпение на крај да го победиме
овој натрапник мал, невоспитан и бесен.
И потоа, откако ќе успееме да го положиме
овој тежок испит, овој тест, овој лов
сите ние заедно ќе знаеме да се вложиме
во еден уште поубав живот, мудар и нов.